Siyah Turp Nedir?

Siyah Turp Nedir?

Turp (Raphanus sativus L.), Brassicaceae ailesine ait bir bitki türüdür ve özellikle Çin, Japonya, Kore ile Güney Asya’da geniş bir yetiştirilme alanına sahiptir. Çeşitli türleri ve yaygın kullanımı sayesinde bu bölgelerde önemli bir sebze olarak öne çıkar. Sert kabuğunun ardında sakladığı zengin içeriklerle insanlık tarihine eşlik eden bu özel sebze, özellikle kış aylarında sağladığı faydalarla dikkat çekmektedir. C vitamini, potasyum ve lif bakımından yüksek içeriği, siyah turpu bağışıklık sistemini güçlendiren ve sindirim sistemini destekleyen bir besin haline getirirken, glukosinolatlar gibi bitkisel bileşenleri, karaciğer sağlığını destekleyici etkileriyle öne çıkarır. Geleneksel tıpta öksürükten safra sorunlarına kadar çeşitli rahatsızlıkların tedavisinde kullanılan siyah turp, günümüzde bilimsel çalışmalara da konu olmaktadır.

Efsaneye göre Lokman Hekim, Turfan topraklarında her yerde turp yetiştiğini görüp, “Bu yurdun insanları hastalanmaz; çünkü burada turp çok. Burada hekimlik yapmaya gerek yok” diyerek yoluna devam eder. Bu kısa hikâye, turpun binlerce yıldır sağlığın ve şifanın sembolü olarak kabul edildiğini ortaya koymaktadır. Hem halk hikâyelerinde hem de bilimsel araştırmalarda adı geçen turp, beslenmedeki yeri ve insan sağlığına olan katkılarıyla zamana meydan okuyarak günümüze kadar önemini korumuştur.

Turp, zengin besin içeriği ile taze sebze ihtiyacını karşılamada değerli bir rol oynar ve farklı iklimlerde kolayca yetiştirilebilmesi sebebiyle tercih edilir.Yapılan araştırmalara göre siyah turp kökleri güçlü antioksidan özellikler taşırken, beyaz ve kırmızı turpların karotenoid açısından zengin olduğu belirlenmiştir. Bu özellikler, turp çeşitlerini sağlıklı beslenme ve fonksiyonel gıdalar açısından değerli kılar. Turpların tüketilen kök kısımları, şekil, renk ve büyüklük açısından çeşitlilik göstermektedir. Küçük ve kırmızı köklü turp türleri genellikle "fındık turp" olarak adlandırılırken, beyaz renkte olanlar "kestane turp" ve siyah köklü olanlar ise "bayır turpu" olarak bilinir.

Siyah Turpun Besin Değerleri

Siyah turp, tam anlamıyla bir besin deposudur. C vitamini açısından zengin olması bağışıklık sistemini güçlendirirken, potasyum, kalsiyum ve magnezyum gibi mineraller içermesi vücudun birçok işlevini desteklemektedir. Lif içeriği sayesinde sindirim sistemini düzenler, bağırsak sağlığını iyileştirir ve uzun süre tokluk hissi sağlar. Antioksidanlar bakımından oldukça güçlü olan siyah turp, hücreleri serbest radikallerin zararlı etkilerinden koruyarak yaşlanma karşıtı bir etki sunmaktadır. Özellikle kış aylarında, bağışıklık sisteminizi desteklemek için siyah turpu sofralarınıza eklemek harika bir seçim olacaktır.

Siyah Turp Satın Alırken ve Saklarken Nelere Dikkat Edilmelidir?

Siyah turp alırken dikkat edilmesi gereken en önemli şey, tazeliği ve sertliğidir. Taze bir siyah turpun kabuğu pürüzsüz, koyu renkli ve oldukça serttir. Elinize aldığınızda ağırlığını hissedersiniz. Aynı şekilde içi de dolgun bir yapıda ve tok olmalıdır. Çatlamış veya buruşmuş siyah turp tazeliğini kaybetmiş olasılığı çok yüksektir. Satın aldıktan sonra siyah turpu buzdolabında saklamanız gerekir. Delikli bir poşet içerisinde sakladığınızda, tazeliğini birkaç hafta koruyabilir. Ancak, dilimlendikten sonra kısa süre içinde tüketilmesi gerekir; aksi halde besin değerini kaybedebilir. Kesilen turp ertesi gün kuruyacak ve ilk kesildiğindeki canlılığını kaybedecektir. Kestikten sonra limon suyu eklerseniz taze görüntüsünü koruyacaktır.

Siyah Turpun Karaciğere Faydaları Nelerdir?

Karaciğer, vücudumuzun en önemli organlarından biridir ve toksinlerin atılmasında kilit bir rol oynamaktadır.Yapılan araştırmalara göre siyah turp, karaciğerin bu işlevini destekleyen doğal bir besindir. İçeriğindeki bileşikler sayesinde safra üretimini artırarak karaciğerin yağları daha kolay işlemesini sağlar ve toksinlerin atılmasına yardımcı olur. Karaciğer yağlanması, günümüz yaşam tarzında sıkça karşılaşılan bir sorun haline gelmiştir. Uzmanlara göre siyah turp tüketimi, karaciğer yağlanmasını önlemeye ve karaciğer fonksiyonlarını iyileştirmeye yardımcı olabilir. Haftalık beslenmenize siyah turpu dahil ederek karaciğerinizi koruyabilir ve daha sağlıklı bir yaşam sürdürebilirsiniz.

Siyah Turpun Öksürüğe Faydaları Nelerdir?

Siyah turp, soğuk algınlığı ve öksürük gibi rahatsızlıkların doğal tedavisinde etkili bir çözüm sunmaktadır. Özellikle bal ile birlikte tüketildiğinde güçlü bir öksürük kesici olarak bilinir. Siyah turpun içi oyularak içine bal doldurulur ve bir süre bekletilir. Bu sırada turp, içindeki faydalı bileşikleri bala karıştırır ve ortaya mucizevi bir şurup çıkar. Uzmanlara göre bu şurup hem boğazı yumuşatır hem de balgamı sökmeye yardımcı olur. Özellikle kış aylarında sıkça karşılaşılan öksürük sorunlarında bu doğal yöntemi denemek oldukça faydalıdır.

Siyah Turpun Cilt Üzerindeki Etkileri Nelerdir?

Siyah turp, yalnızca iç organlarımız değil, aynı zamanda cilt sağlığımız için de faydalıdır. İçerdiği C vitamini ve antioksidanlar, cildin yenilenmesine yardımcı olarak daha parlak ve sağlıklı bir görünüm kazandırır. Siyah turpun suyu, cilt lekelerini gidermede doğal bir tonik olarak kullanılabilir. Ayrıca siyah turp tüketimi, ciltteki iltihaplanmayı azaltarak akne oluşumunu engellemektedir. Uzmanlara göre düzenli tüketildiğinde cildin nem dengesini korur ve yaşlanma belirtilerini geciktirir.

Siyah Turpun Yan Etkileri Nelerdir ve Kimler Tüketmemelidir?

Her ne kadar siyah turp sağlıklı bir besin olsa da, bazı durumlarda dikkatli tüketilmesi gerekebilir. Mide hassasiyeti olan bireyler, fazla miktarda siyah turp tüketiminden kaçınmalıdır. Siyah turp, mide asidini arttırarak rahatsızlık yaratabilir. Tiroid rahatsızlığı olan kişiler de doktorlarına danışmadan siyah turp kesinlikle tüketmemelidir. Ayrıca, aşırı tüketim gaz ve şişkinliğe neden olabilir. Herhangi bir sağlık probleminiz varsa, tüketmeden önce mutlaka bir uzmana danışmanız gerekir.

Siyah Turp Hangi Mevsimde Tüketilir ve Nerelerde Bulunur?

Siyah turp, kış sebzesi olarak bilinir ve genellikle sonbaharın sonlarından itibaren pazarlarda ve marketlerde yerini almaktadır.İzmir’in yerel pazarlarında ve Türkiye’nin pek çok bölgesinde taze siyah turpları kolayca bulabilirsiniz.

Siyah Turp Nasıl Tüketilir?

Siyah turp, çiğ olarak salatalara eklenebileceği gibi mezelerde de kullanılabilir. Özellikle rendeleyerek yoğurtla karıştırmak içerisine ceviz veya kuruyemiş eklemek, hafif bir ara öğün alternatifi oluşturur. Cacığa salatalık yerine siyah turp rendeleyip turp cacığı da yapabilirsiniz.Ayrıca, siyah turptan yapılan turşular, bağırsak sağlığınız için oldukça faydalıdır. Zeytinyağı, sarımsak ve baharatlarla tatlandırılıp baharatlandırılıp fırınlandığında, lezzetli bir garnitür ya da ana yemek yanına mükemmel bir eşlikçi olabilir. Siyah turpu sarımsak ve tereyağ ile soteleyip kırmızı et yanına sıcak bir garnitür olarak servis edebilirsiniz. 

Siyah Turp Zayıflamaya Yardımcı Olur mu?

Siyah turp, düşük kalorili ve yüksek lif içeriği sayesinde kilo vermeye yardımcı bir besindir. Sindirimi kolaylaştırarak metabolizmayı hızlandırır ve uzun süre tokluk hissi sağlar. Aynı zamanda vücuttaki fazla suyun atılmasına yardımcı olarak ödem problemlerini azaltır. Diyet yapanlar için siyah turp, sağlıklı bir atıştırmalık ve yemeklerde lezzetli bir çeşit olabilir.

Kaynakça:

Akan, S., Veziroğlu, S., Özgün, Ö., & Ellialtıoğlu, Ş. (2013). Turp (Raphanus sativus L.) sebzesinin fonksiyonel gıda olarak değerlendirilmesi. Yuzuncu Yıl University Journal of Agricultural Sciences, 23(3), 289-295.

Wang LZ, He QW (2005). Chinese Radish. Scientific and Technical Documents Publishing House, Beijing. pp. 292-370. (in Chinese)

Vural H, Eşiyok D, Duman İ (2000). Kültür Sebzeleri (Sebze Yetiştirme). Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü, Bornova-İzmir, 440s.